13 Temmuz 2018 Cuma

SOSYAL SERMAYE 1

Sosyal sermaye toplumu oluşturan fertler arasında ki güven, güçlü iletişim , ve birlik olarak tanımlanabilir. Ticaret yapılması ya da ticarete teşebüs edilmesi için uygun bir ortam olmalı. Bu uygun ortam bireylerin iş yapabilmesi için kurdukları güvene dayalı ilişkiler ağının olması ile sağlanır.
Bir süre muhasabeci olarak çalıştım. Bu dönemde ticaretin pratik halini gözlemleme şansı elde ettim. Alım-satım yapan bir ticarethanede işlerin nasıl yürüdüğünü görme şansım oldu. İşin teminat, şözleşme gibi yasal ve nispeten soğuk tarafına geçmeden önce konuşmalar diyaloglar hatta tahmini hesaplar ciddi ölçüde spontane gelişiyor. Fakat kesin olan şu ki her ticari anlaşmaya ya da eyleme bir "tanıdık" vasıtası ile başlanıyor. Tam olarak ne demek istediğimi anlatabilmek için bir olay modellemesi yapacağım. Aslında gerçekten olmuş olan bir olaysa da isimler farklı.
Ahmet uzun yıllar gıda sektöründe çalışan biri olsun. Ahmetin yaptığı iş kafelere, lokantalara toptan gıda satan bir firma da plasiyerlik. Yani satış danışmanı. Ahmet elinde bulunan çay, şeker, kahve, soğuk meşrubat ve daha envai çeşit ürünlerini satmak için müşteriye gidiyor. Ona fiyatlarını okuyor ve patronu tarafından kendisine verilen sınırlar dahilinde indirim (iskonto) yapıyor.  Müşteri ikna olduğu noktalarda siparişi veriyor. 
Burada daha önce de değindiğim homo-economicus insan modeline aykırı olan bir çok durum gördüm.  Şimdi bir de müşteri sokalım olay modelimize; Müşterimizin işletmesinin adı X kafe. X kafe de satın almadan sorumlu kişi murat olsun. Sahibi ise Ferhat. Aşağıda bir tablo yapalım ki isimler karışmasın.
Şöyle ki;
- Ahmet - plasiyer yani pazarlamacı / satışçı
- X kafe müşteri işletmesi
- Murat X kafenin satın alma sorumlusu
- Ferhat X kafenin sahibi
Normalde Ahmet X kafeye gittiğinde elinde bulunan fiyat listesini okumalı Murat bu fiyat listesini diğer firmaların plasiyerleri ile karşılaştırmalı en ucuz fiyatları seçmeli ve sipariş vermeli. Böylece X kafe de satılan ürünleri en uygun fiyata almış olur. Fakat pratikte iş bu şekilde yürümüyor. Elbette Ahmet'in elinde ki liste ile diğer plasiyerlerinin listesi arasında ciddi uçurumlar yok sözgelimi çay fiyatlarını ele alırsak biri 1 kg Çay için 10 lira fiyat verirken diğeri 30 lira fiyat vermiyor. Bİrbirine yakın fiyatlar oluyor. Fakat yine de farklılıklar var. Kafe lokanta ve ya yemekhane gibi işletmelerin satın aldıkları ürünlerin çeşitleri çok fazla çöp poşetinden şekere, peçeteden suya, kürdandan konserve mısıra kadar bir çok çeşit ürün var. Çoğu zaman Satın alma sorumlusu Murat tek tek fiyatlara bakmıyor. Evet bakması lazım ama üşendiğinden ya da kafası karıştığından sipariş öncesi sıkı bir inceleme yapmıyor. En çok aldığı ürünlerin fiyatlarına bakıyor. Mesela çay ya da kahve.  Siparişini veriyor sonra ürünler geldiğinde faturayı inceliyor. Faturalar ise ayrı bir hikaye. Faturaları ben kesiyordum. Hatta bizim aldığımız ürünlerin faturalarını da sisteme ben işliyordum.  Çoğu zaman ürünlerin birim fiyatını tam olarak bulmak tek bir ürün için bile ciddi bir sorun. Bİr de 50 kalem olan bir faturanın ürünlerini tek tek incelemek tam anlamı ile mesai gerektiren bir iş.  Bu işte  uzmanlaşan ve yapan birine rastlamadım.
Bu konunun etkenlerini ileride daha ayrıntılı inşeAllah ileride yapacağım fakat şimdilik soru şu Murat niçin Ahmet'ten alıyor ? Cevap genelde duygusal. Ya sağlam bir dostluk ilişkisi var ya güveniyor ya da ikna ediliyor.  Net olan şey fiyatlar aşırı değilse karar mekanizmasının en önemli belirleyecisi ticari aktörler arası ilişkiler.
Bu işin mutfağı bir ticari aktörler arası ilişkiler neticesinde son tüketici olan müşterilere ne arz edileceği belirleniyor.
Tekrar başa dönersek sosyal sermaye burada devreye giriyor. Toplumun fertlerinin birbirie güveni iletişimi ki bu iletişimde mesele dil, kültür, din hatta ırk bile ciddi roller oynuyor. Sosyal sermayesi güçlü olan ülkelerde ticaret daha emin ve güçlü bir şekilde ilerlerken bu da verimlilik, ekonomik büyüme ve refahın adil dağılımına doğru pozitif bir meyil gibi sonuçlar doğuruyor.
Fiziki sermaye hammadde , üretim ve ya pazarlama teknolojileri , lojistik  gibi endistürünün görünen aktörleri iken sosyal sermaye daha soyut bileşenlerden oluşuyor. Fakat sosyal sermaye olmadan tüm fiziki sermaye üstünlükleri anlamsızlaşıyor.
İlerleyen zamanlarda sosyal sermaye konusunu farklı noktalardan verilerle daha geniş bir şekilde ele alacağım bunu şimdilik bir giriş olarak burada bitiriyorum

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Küçük İşletme Büyük Ekonomi - Sosyal Sermaye 4 Herkesin işçi olduğu bir toplumda sosyal ilişkiler giderek azalır. Ticaret insanlar ar...